Dat het niet echt lekker gaat met de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) is inmiddels bij veel mensen wel bekend. De regeling pakt niet voor iedereen goed uit, stort mensen in grote (financiële) problemen en ook UWV verzuipt in het werk met steeds grotere achterstanden tot gevolg. Volgens minister Eddy van Hijum (NSC) van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is de WIA onuitvoerbaar geworden, iets dat ook de Algemene Rekenkamer al benadrukte. Daarom moet het mes in de regelingen voor werknemers die (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn. Op korte termijn wil de minister maatregelen nemen om de WIA te verbeteren en te vereenvoudigen. Hij kijkt hiervoor naar ideeën uit variant 1 van het advies van de OCTAS.
Vereenvoudigen WIA
Van Hijum wil de WIA sterk vereenvoudigen door het aantal regelingen binnen de wet te verkleinen en meer te kijken naar wat mensen feitelijk nog kunnen verdienen. Tegelijkertijd wil hij het mogelijk maken dat mensen met een lager inkomen ook in aanmerking kunnen komen voor een WIA-uitkering. Deze groep mensen valt nu vaak buiten de boot omdat zij door hun lage inkomen in veel gevallen minder dan 35% arbeidsongeschikt worden bevonden waardoor zij geen recht hebben op een WIA-uitkering. Mogelijk wordt de huidige drempel van 35% arbeidsongeschiktheid verlaagd naar 25%. De financiële impact hiervan is groot: een verlaging naar 25% zou zo’n 300 miljoen euro per jaar kosten.
Ook moet de vervolguitkering voor gedeeltelijk arbeidsgeschikten verdwijnen. Deze uitkering – die minimaal 28% en maximaal 50,75% van het wettelijk minimumloon is – krijgen gedeeltelijk arbeidsgeschikten als ze niet tenminste 50% van hun door UWV vastgestelde restverdiencapaciteit benutten. Het afschaffen van de vervolguitkering moet leiden tot meer financiële zekerheid voor uitkeringsgerechtigden. Tegelijk mag het de prikkel om aan het werk te gaan niet weghalen. Anders zal dit resulteren in een forse toename van de structurele uitkeringslasten en dat brengt de betaalbaarheid van de WIA in gevaar. Van Hijum geeft aan te zoeken naar een ‘nieuw evenwicht’ met enerzijds voldoende prikkels en anderzijds genoeg financiële zekerheid om het vinden van werk te faciliteren.
IVA
Tot slot wordt voorgesteld om de IVA-regeling af te schaffen. Het is de bedoeling dat mensen in de toekomst niet meer voor de rest van hun werkzame leven volledig arbeidsongeschikt worden verklaard en dat UWV volledig arbeidsongeschikten regelmatig zal herbeoordelen om te onderzoeken of er arbeidsvermogen aanwezig is. Ook moet de uitkering voor deze groep – nu 75% van het WIA-maandloon – 5% omlaag.
Doorbelasting naar werkgevers
De kosten van de WGA-uitkeringen worden momenteel voornamelijk doorberekend aan werkgevers. Met de voorgestelde wijzigingen zal dit naar verwachting toenemen, omdat ook de IVA-groep een WGA-uitkering zal krijgen. Het kabinet overweegt mogelijkheden om deze lasten gelijkmatiger te verdelen, bijvoorbeeld door de periode van doorbelasten te verkorten van 10 naar 5 jaar, of door een gedeeltelijke verdeling van de kosten.
Wordt vervolgd
Het is de bedoeling dat er later dit jaar meer duidelijk wordt over de plannen en hoe de toekomst van de WIA er echt uit komt te zien.
De Kamerbrief van minister Eddy van Hijum vind je hier.