Het is de bedoeling dat er op 1 juli 2024 een nieuwe maatregel voor de duur van drie jaar van kracht wordt om de achterstanden rondom WIA-beoordelingen in te lopen. De onlangs aangekondigde maatregel Praktisch Beoordelen houdt in dat het arbeidsongeschiktheidspercentage van mensen die nog werken bij een WIA-aanvraag wordt gebaseerd op de verdiensten die iemand op dat moment nog heeft. Hierbij komt de gebruikelijke theoretische schatting te vervallen.
Dit betekent ook dat verzekeringsartsen bij een WIA-aanvraag geen volledig belastbaarheidsprofiel in kaart brengen – er wordt dus geen FML meer opgesteld – en dat de duurzaamheid van beperkingen niet zal worden beoordeeld. Het verzekeringsgeneeskundig onderzoek beperkt zich – na vaststelling dat sprake is van ongeschiktheid voor de laatst uitgevoerde arbeid ten gevolge van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling – tot de vraag of er sprake is beperkingen die de belasting in de arbeid waarin de werknemer is hervat overschrijden. Dat scheelt verzekeringsartsen van UWV tijd die voor andere beoordelingen kan worden ingezet. Tot slot moet de maatregel werknemers eerder duidelijkheid over het recht op een uitkering geven.
Overschrijding belastbaarheid
Wel moet een verzekeringsarts alsnog een volledig belastbaarheidsprofiel ten behoeve van een theoretische schatting opstellen als wordt geconcludeerd dat de belastbaarheid van de werknemer in de feitelijk verrichte arbeid wordt overschreden. Dat is ook het geval als de arbeidsdeskundige tot de conclusie komt dat niet aan overige criteria voor de praktische beoordeling wordt voldaan. De mate van arbeidsongeschiktheid zal dan worden vastgesteld op basis van een theoretische schatting.
Naar verwachting kunnen door de maatregel jaarlijks 2.000 tot 3.000 meer WIA-claimbeoordelingen worden uitgevoerd. Het is voor mij echter een raadsel hoe de minister op dit getal is uitgekomen.
Volledige arbeidsongeschiktheid
Bij volledige arbeidsongeschiktheid als gevolg van 80-100% inkomensderving zal wel een theoretische schatting plaatsvinden. In die gevallen geldt de gebruikelijke WIA-beoordeling en zal een arbeidsdeskundige van UWV met behulp van CBBS de theoretische restverdiencapaciteit vaststellen.
Herbeoordelingen en herleving
De maatregel Praktisch Beoordelen moet ook gaan gelden voor WIA-herbeoordelingen, het beoordelen van herlevingen van beëindigde WIA-uitkeringen en de beoordeling van het later ontstaan van een WIA-recht.
Gevolgen werkgevers proportioneel
Voor werkgevers kan de maatregel praktisch beoordelen in enkele gevallen leiden tot hogere kosten. Gebaseerd op een recente analyse van arbeidsongeschiktheidsbeoordelingen wordt verwacht dat dit zich in ongeveer 10% van de gevallen zal voordoen. De minister vindt het belang om deze maatregel in te voeren – gelet op de nijpende en aanhoudende situatie rondom de mismatch van sociaal-medische beoordelingen – echter groter dan de mogelijke nadelige (financiële) gevolgen voor werkgevers. Daarbij weegt nadrukkelijk mee dat de maatregel juist ook voordelen voor werkgevers kan hebben, omdat zij sneller duidelijkheid krijgen over de uitkeringssituatie van hun werknemer en eventuele daaruit voortvloeiende re-integratieverplichtingen.
Doelstellingen WIA ongewijzigd
De doelstellingen van de WIA blijven ook na 1 juli 2024 onveranderd. Werknemers die enige belemmeringen met betrekking tot hun gezondheid ervaren moeten maximaal kunnen blijven meedoen in het arbeidsproces. Ook de re-integratiemogelijkheden van (gedeeltelijk) arbeidsongeschikten wijzigen niet. Wanneer iemand recht op een WIA-uitkering heeft, kan er gebruik worden gemaakt van de bestaande re-integratiemogelijkheden. Voor de werknemer die minder dan 35% arbeidsongeschikt wordt geacht, geldt dat er mogelijk recht is op een WW-uitkering vanwaaruit verdere re-integratie kan plaats vinden.
Aanpassing wetgeving
Voordat de maatregel toegepast kan worden moet wel eerst wetgeving worden aangepast, in dit geval het Schattingsbesluit arbeidsongeschiktheidswetten. Hier zullen de Eerste en Tweede Kamer zich nog over moeten uitspreken. Verwacht wordt dat beide Kamers zullen instemmen waardoor het behoorlijk aannemelijk is dat de maatregel per 1 juli volgend jaar zal gaan gelden.
