Meer uren werken of een salarisverhoging krijgen is niet altijd lonend. In sommige gevallen gaat men er netto zelfs op achteruit. Voor een aantal mensen is dit de belangrijkste reden om een salarisverhoging af te slaan of om niet meer uren willen werken. Dit heeft vooral te maken met een factor die we marginale druk noemen. Hoe dat zit leg ik je uit in deze blog.
Marginale druk
De marginale druk geeft aan welk deel van een stijging van het bruto inkomen niet resulteert in een hoger besteedbaar inkomen, maar wel in hogere af te dragen belastingen en premies, hogere of lagere heffingskortingen of het krijgen van minder huur- en/of zorgtoeslag. De hoogte van de marginale druk is onder andere afhankelijk van de hoogte van het inkomen, het al dan niet hebben van een (werkende) partner, het aantal kinderen en andere factoren zoals bijvoorbeeld het huren van een woning of het bezitten van een koophuis.
Bij een bruto inkomen boven de €20.000 neemt de marginale druk al fors toe waardoor de netto toename van het inkomen per iedere extra verdiende euro afneemt. Dit komt onder andere door het gegeven dat vanaf dit bedrag de algemene heffingskorting wordt afgebouwd. Vooral alleenverdieners en alleenstaanden met een inkomen tussen het wettelijk minimumloon en modaal hebben last van een hoge marginale druk. Meer uren werken of een salarisverhoging pakt voor hen in veel gevallen ongunstig uit.
Ook is het zo dat meer werken betekent dat men minder vrije tijd overhoudt die hierdoor kostbaarder wordt en in financieel opzicht onvoldoende gecompenseerd wordt. Hierdoor valt de afweging om meer te gaan werken vaak negatief uit.
Arbeidsparticipatie
Een hoge marginale druk is slecht voor de arbeidsparticipatie. Meer werken is zoals je nu zult begrijpen voor een grote groep mensen niet of nauwelijks lonend en dus onaantrekkelijk. Hierdoor blijft de arbeidsmarkt krap zoals nu al enige tijd het geval is en wat naar verwachting niet snel zal veranderen. De gevolgen hiervan gaan we vroeg of laat allemaal merken: bouwprojecten lopen vertraging op, scholen voeren een vierdaagse lesweek in, je kunt minder snel terecht in het ziekenhuis, kinderdagverblijven nemen minder kinderen aan en prijzen van diensten en goederen zullen omhoog gaan. De Sociaal Economische Raad waarschuwde eerder dit jaar al voor een lagere welvaart als gevolg van de personeelstekorten.
Maatregelen overheid
Eerder dit jaar gaf de Sociaal Economische Raad in een tussentijds advies aan het kabinet aan dat Nederlanders meer moeten werken, vooral in de zorg en in het onderwijs. De overheid moet er dan wel voor zorgen dat dit lonend wordt. Minister Karien van Gennip heeft in de hoofdlijnenbrief arbeidsmarkt van 5 juli dit jaar aangegeven dat ze maatregelen onderzoekt om de marginale (belasting)druk te verlagen. Het idee is om arbeid minder en vermogen meer te belasten.