Een Instagram influencer die een bijstandsuitkering ontvangt terwijl ze modellenwerk doet en voor het plaatsen van reclame en foto’s op Instagram een tegenprestatie in de vorm van gratis kleding ontvangt, moet €17.000 (terug)betalen aan de gemeente Krimpen aan den IJssel. Dit is het oordeel van de hoogste rechtbank voor sociale zekerheidskwesties, de Centrale Raad van Beroep. De vrouw heeft de inlichtingenplicht die op haar rust geschonden door haar activiteiten niet aan de gemeente te melden. Dit is in strijd met artikel 17 lid 1 van de Participatiewet.
Modellenwerk en Instragram
In deze zaak draait het om een vrouw die sinds 2018 een bijstandsuitkering ontvangt. Begin 2019 krijgt de gemeente een anonieme tip over de activiteiten van de vrouw. Volgens de tipgever doet de vrouw modellenwerk en krijgt ze geld voor het plaatsen van reclame-uitingen voor webwinkels en foto’s op Instagram. De gemeente neemt de tip serieus en start een onderzoek. Het onderzoek leidt tot de conclusie dat er sprake is van herhaaldelijke op geld waardeerbare activiteiten waardoor de inlichtingenplicht wordt geschonden. Het gevolg is dat de gemeente €16.108,20 van de influencer terugvordert. Daarnaast legt de gemeente een bestuurlijke boete op van €1.236,48.
De vrouw is het er niet mee eens en maakt bezwaar. Ze geeft in deze procedure aan dat ze geen geld heeft ontvangen voor het plaatsen van de uitingen en foto’s op haar Instagramprofiel maar dat ze 22 kledingstukken die ze voor de foto’s heeft gebruikt mocht houden. De gemeente blijft van mening dat ze dit had moeten melden en verklaart haar bezwaar ongegrond. Ook de bestuursrechter stelt haar in het ongelijk. Gelet op het zakelijk voordeel dat de influencer met haar activiteiten behaalde moest haar redelijkerwijs duidelijk zijn dat dit van invloed kon zijn op haar recht op bijstand.
Oordeel rechter
Eind april kwam de zaak voor bij de Centrale Raad. Die oordeelt in dit hoger beroep dat de terugvordering en boete in stand blijven. De vrouw had de activiteiten en kledingstukken volgens de rechter moeten melden, gelet op het feit dat ze een financiële waarde vertegenwoordigen. Ook stelt de rechter dat de vrouw door de promotieactiviteiten en afspraken met commerciële bedrijven investeerde in de groei van het aantal volgers en hierdoor een zakelijk voordeel genoot.
Tot slot stelt de Centrale Raad dat er geen reden is om het boetebedrag te verlagen. De vrouw is er niet in geslaagd om zich met succes te beroepen op het hebben van beperkte draagkracht waardoor rechters de boete kunnen matigen. De influencer heeft namelijk geen inzicht gegeven in haar financiële situatie waardoor niet kan worden vastgesteld dat de boete niet in overeenstemming is met haar draagkracht.
Goed om te weten
Ontvang je een uitkering van de gemeente of van UWV? Geef activiteiten die op geld waardeerbaar zijn dan altijd aan hen door. Hierdoor voorkom je dat je de inlichtingenplicht schendt en eventueel geconfronteerd wordt met het terugbetalen van duizenden euro’s en een vervelende bestuurlijke boete. Gemeenten en UWV zijn op grond van de wet verplicht om hard op te treden bij dit soort situaties.
Uitspraak: ECLI:NL:CRVB:2022:1025