GBM staat voor geen benutbare mogelijkheden en is een term uit de sociale geneeskunde en arbeidsongeschiktheidswetgeving. GBM betekent dat een persoon (tijdelijk) geen benutbare mogelijkheden heeft en dus niet in staat is om arbeid te verrichten. Re-integreren is in dit geval dan ook niet aan de orde. GBM kan worden vastgesteld door een bedrijfsarts maar ook door een verzekeringsarts van UWV.
Wetgeving
Om van GBM te spreken moet er worden voldaan aan onderstaande criteria. Deze criteria zijn vastgelegd in artikel 2 van het Schattingsbesluit arbeidsongeschiktheidswetten.
Er is uitsluitend sprake van GBM als….
- Betrokkene is opgenomen in een ziekenhuis of in een instelling als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel f, van de Wet toelating zorginstellingen die zorg verleent waarop aanspraak bestaat ingevolge de Wet langdurige zorg , met uitzondering van een inrichting waar geestelijk gestoorde delinquenten van overheidswege verpleegd worden;
- Betrokkene bedlegerig is;
- Betrokkene voor het uitvoeren van activiteiten van het dagelijks leven dermate afhankelijk is dat hij lichamelijk niet zelfredzaam is en/of
- Betrokkene als gevolg van een ernstige psychische stoornis in zijn zelfverzorging, in zijn directe samenlevingsverband alsook in zijn sociale contacten, waaronder zijn werkrelaties, niet of dermate minimaal functioneert dat hij psychisch niet zelfredzaam is.
Een aanvulling op bovenstaande opsomming is dat sterk wisselende mogelijkheden, een verlies van mogelijkheden binnen 3 maanden tot een jaar en/of een terminale aandoening ook kunnen leiden tot het vaststellen van GBM.
In de nota van toelichting wordt aangegeven dat het gaat om mensen die als gevolg van de ernst van hun problematiek niet meer zelfstandig kunnen functioneren. Om van GBM te spreken moet er dus behoorlijk wat aan de hand zijn.
Ook in bezwaar- en beroepsprocedures komt GBM met regelmaat ter sprake. Wie de jurisprudentie er op napluist komt tot de conclusie dat rechters niet afwijken van eerder genoemde criteria.
Marginale mogelijkheden
Het komt geregeld voor dat mensen behoorlijk beperkt zijn ten opzichte van arbeid maar dat er geen sprake is van GBM. In dit soort gevallen spreken bedrijfsartsen meestal over marginale mogelijkheden. Bij marginale mogelijkheden wordt minimaal verwacht dat er inspanningen gepleegd worden om te bekijken of de geringe mogelijkheden kunnen worden benut. De focus moet hierbij vooral liggen op de mogelijkheden bij de eigen werkgever, omdat daar meer mogelijkheden zijn voor aanpassing in taken, uren en belasting dan bij een andere werkgever.
Herstel & herbeoordeling
Gedurende de periode van tijdelijke GBM ligt de focus op herstel. Werkgevers doen er goed aan om deze situatie te respecteren en geen druk op een werknemer te leggen. Dit kan herstel en de re-integratie op termijn negatief beïnvloeden. Bij (gedeeltelijk) herstel kan de bedrijfsarts tijdens een vervolgconsult oordelen dat er geen sprake meer is van GBM. Als dit aan de orde is moet er worden begonnen met re-integreren.
Als GBM is vastgesteld door een verzekeringsarts van UWV dan zal er na een bepaalde tijd een herbeoordeling moeten plaatsvinden. Op basis van de uitkomst van deze beoordeling zal UWV mogelijk een nieuw besluit nemen. Ook kan GBM leiden tot een IVA-uitkering.
Tip!
Laat je als werkgever goed voorlichten over GBM door een verzuimdeskundige of schakel na verloop van tijd de bedrijfsarts in om een inschatting te maken van de situatie. Het komt met regelmaat voor dat er bij werknemers te lang wordt aangenomen dat er geen benutbare mogelijkheden zijn terwijl die er wel weer zijn. Dit kan leiden tot een loonsanctie van het UWV indien er na bijna 2 jaar arbeidsongeschiktheid een WIA-uitkering wordt aangevraagd.