Wanneer kan een arbeidsongeschikte werknemer hersteld gemeld worden en is het verstandig om een werknemer bijvoorbeeld 1% ziek te houden? Veel werkgevers en werknemers worstelen met dit soort prangende en belangrijke vragen. In deze blog zal ik ik deze vragen beantwoorden.
Loondoorbetaling en re-integratie
Zoals je waarschijnlijk wel weet zijn werkgevers verplicht om (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte werknemers maximaal 104 weken door te betalen. Dit noemen we de wachttijd. Werknemers zijn op hun beurt verplicht om te re-integreren en de adviezen en aanwijzingen van de bedrijfsarts op te volgen. Het is hierbij belangrijk om te weten dat het aan de bedrijfsarts is om te beoordelen welke mogelijkheden en beperkingen er in relatie tot arbeid zijn (en dus niet aan de huisarts, specialist of psycholoog).
Het primaire doel van re-integratie is terugkeren in het ‘eigen werk’, juristen noemen dit eigen werk de bedongen arbeid. Als dit niet lukt wordt er gere-integreerd in het eigen werk met aanpassingen of in passend werk. Dit noemen we re-integratie eerste spoor. Lukt dit niet, dan komt re-integratie tweede spoor in beeld.
Herstel(dmelding)
Over herstel en de hersteldmelding (ook wel betermelding genoemd) zijn veel misverstanden die ik graag even uit de weg ruim. Heel ingewikkeld is het trouwens niet. Er is uitsluitend sprake van herstel als een werknemer weer volledig zijn eigen werk doet voor het overeengekomen aantal uren. Belangrijk hierbij is dat een werknemer alle taken die bij zijn of haar functie horen weer heeft hervat. Is dit niet het geval, dan is er geen sprake van herstel en is iemand nog steeds aan het re-integreren.
In beginsel bepaalt een werknemer zelf of hij of zij hersteld is. Bij twijfel aan de kant van de werkgever kan een bedrijfsarts worden ingeschakeld om een oordeel te geven. Ook kan een deskundigenoordeel bij UWV worden aangevraagd.
Voorbeeld:
Janice werkt 32 uur per week als manager bij een uitgever. Ze valt ergens in januari uit en start met haar re-integratie in maart. Ze werkt 3 keer per week 3 uur, maar niet als manager. Ze controleert orders en maakt offertes en facturen. In september werkt ze weer 32 uur waarvan 22 uur als manager van haar eigen afdeling. De overige 10 uren werkt ze nog steeds aan offertes en facturen. Ondanks dat Janice weer het overeengekomen aantal uren werkt is ze nog steeds aan het re-integreren. Ze verricht namelijk nog niet volledig de bedongen arbeid. Er is dus geen sprake van volledig herstel.
Terugval na herstel
Het komt regelmatig voor dat een werknemer die hersteld is toch weer uitvalt. Dit kan gevolgen hebben voor de werkgever. Valt een herstelde werknemer binnen 28 dagen na de hersteldmelding weer uit? Dan loopt de wachttijd door en kan het re-integratiedossier worden heropend. We spreken in dit geval over samengesteld verzuim.
Voorbeeld:
Henk valt op 21 juni uit. Vanaf 23 september verricht hij weer volledig zijn bedongen arbeid en wordt hij hersteld gemeld. Op 8 oktober valt hij weer gedeeltelijk uit. Omdat dit binnen vier weken na zijn hersteldmelding is loopt de wachttijd door. Henk is op 8 oktober 16 weken ziek. Wel wordt de wachttijd 2 weken verlengd omdat Henk tussen 23 september en 8 oktober hersteld was voor de bedongen arbeid. Als Henk de wachttijd volmaakt heeft hij vanwege het samengestelde verzuim mogelijk vanaf de 106e ziekteweek recht op een WIA-uitkering.
De wachttijd van 104 weken begint opnieuw te lopen als een herstelde werknemer onverhoopt toch weer na 28 dagen uitvalt. Als Henk uit bovenstaande voorbeeld zich op 2 november opnieuw zou hebben ziekgemeld begint alles weer van voren af aan. Henks werkgever moet hem dan weer maximaal 104 weken doorbetalen. Blijf Henk ziek en maakt hij dit keer de gehele wachttijd vol, dan zou zijn werkgever hem in totaal 123 weken (19 weken + 104 weken) loon moeten doorbetalen.
Goed om te weten!
Werkgevers moeten oppassen met het te snel hersteld melden van een werknemer. Zolang een werknemer niet volledig de bedongen arbeid verricht blijft er sprake van re-integratie. Je wilt als werkgever voorkomen dat iemand zich na 28 dagen weer ziek meldt en de wachttijd opnieuw begint te lopen.
Het verzuimdossier met terugwerkende kracht aanpassen door bijvoorbeeld de hersteldmelding te verwijderen lijkt een creatieve optie. Probleem opgelost denk je! Echter: hoe verantwoord je – bij de WIA-aanvraag – aan het UWV dat er geen re-integratieactiviteiten zijn geweest tijdens deze periode? Onverstandig en niet aan te raden.
Werkgevers die een 42e-weeksmelding hebben gedaan bij het UWV zijn niet verplicht om een herstelde werknemer beter te melden bij het UWV. Toch kan in dit in bepaalde gevallen wel verstandig zijn. Let op: eigenrisicodragers en werkgevers met een werknemer die een Ziektewetuitkering ontvangt moeten wel verplicht een hersteldmelding doen! Dit dient binnen twee dagen na herstel te gebeuren.
Is er volgens de bedrijfsarts sprake van (grotendeels) herstel maar functioneert de werknemer nog niet op het oude niveau? Laat dan door een loonwaarde-expert een loonwaardemeting doen. Als blijkt dat de werknemer nog niet volledig op zijn of haar oude loonwaarde zit is er geen sprake van herstel. Het komt geregeld voor dat iemand door een bedrijfsarts hersteld wordt bevonden maar dat de zieke werknemer bijvoorbeeld maar 50-75% loonwaarde heeft. Er is in die gevallen geen sprake van herstel maar nog steeds van gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid.
Het komt met enige regelmaat voor dat werkgevers een feitelijk herstelde werknemer voor 1% of meer arbeidsongeschikt laten staan. Dit is juridisch zeer discutabel en onwenselijk en kan bijna nooit medisch onderbouwd worden. Strikt juridisch is het voor een paar procent arbeidsongeschikt houden van een herstelde werknemer dus zeer onverstandig. Lees ook de blog van advocaat arbeidsrecht Suzanne Meijers hierover.
Sommige werkgevers of bedrijfsartsen passen na langdurige arbeidsongeschiktheid en onder bepaalde omstandigheden een duurzaamheidstoets toe. Dit betekent dat een werknemer gedurende een periode van vier weken weer volledig werkt in zijn eigen functie met alle daarbij horende taken. Als een werknemer gedurende deze vier weken laat zien duurzaam te kunnen functioneren, dan oordeelt de bedrijfsarts dat de werknemer volledig hersteld is. In bepaalde gevallen kan deze periode van vier weken nog twee keer met een maand verlengd worden, mits dit goed onderbouwd wordt. Om de belastbaarheid goed te kunnen toetsen wordt er meestal afgesproken dat de werknemer gedurende deze periode geen vrije dagen mag opnemen. Volgens bedrijfsarts en jurist Erwin Gorissen mogen bedrijfsartsen dit advies niet geven. In dit bericht op Linked In zegt hij hier het volgende over: “De herstelmelding is niet aan de bedrijfsarts. De bedoeling is dat de werknemer hersteld gemeld wordt naar rato van loonwaarde. Het vaststellen daarvan is de verantwoordelijkheid van en dus aan de werkgever. Zie https://lnkd.in/eeMZ5vax & lees ook https://lnkd.in/eqx4dew2. [..] Advies aan de bedrijfsarts is om geen advies te geven over het aanhouden van de ziekmelding, als de werknemer volledig inzetbaar is voor het eigen werk.” Vakbond CNV geeft aan dat een duurzaamheidstoets bij volledig herstel niet mag: “Het wettelijk uitgangspunt is dat een werknemer in beginsel zelf bepaalt wanneer en of er sprake is van ziekte en van herstel. Bij twijfel vanuit de werkgever is het oordeel van de bedrijfsarts leidend. Indien nodig kan er ook nog een deskundigenoordeel bij het UWV aangevraagd worden.”
Tot slot: werkgevers moeten alert zijn op werknemers die zich strategisch hersteld melden. Dit kan een werknemer doen omdat hij bijvoorbeeld weet dat hij vanaf het tweede jaar minder salaris gaat krijgen en zich dus beter meldt om dit te voorkomen. Er bestaat een risico dat de werknemer zich weer gaat ziekmelden en de wachttijd opnieuw begint. Een hersteldmelding kun je weigeren als de werknemer zijn eigen werkzaamheden niet volledig en voor de volledige arbeidsurenomvang heeft hervat.
