Wie een bijstandsuitkering van de gemeente krijgt heeft wettelijk de plicht om er alles aan te doen om betaald werk te vinden. Hoe zit dat eigenlijk als je vindt dat je door medische of psychische problemen niet kunt werken? Dat leg ik je in deze blog uit.

Bij het ondervinden van langdurige ziekte of gebrek en vermoedens van arbeidsongeschiktheid moet je dit zo snel mogelijk melden aan de gemeente. Dit ben je wettelijk verplicht. De gemeente kan je oproepen voor een sociaal-medische beoordeling die wordt gedaan door een onafhankelijke arts van bijvoorbeeld de GGD. Het is aan te raden om je ziekmelding te kunnen onderbouwen op basis van stukken van een huisarts, psycholoog of medisch specialist. Je arbeidsongeschiktheid moet namelijk medisch objectief vast te stellen zijn.

(Gedeeltelijk) arbeidsongeschikt

Heeft een door de gemeente ingeschakelde arts vastgesteld dat je (duurzaam) niet kunt werken? Dan kan de gemeente je een (tijdelijke) ontheffing van de sollicitatie-. re-integratie- en/of arbeidsplicht geven. Deze ontheffing mag de gemeente te allen tijde weer intrekken. Kun je volgens de arts nog gedeeltelijk werken, dan moet je meewerken aan re-integratie en je inzetten om werk te vinden voor de uren die je zou moeten kunnen werken. De gemeente kan een re-integratiebedrijf inschakelen om je hierbij te helpen.

 Veel mensen met een bijstandsuitkering hebben psychische problemen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat één op de drie bijstandsgerechtigden psychische zorg krijgt. De psychische problemen beginnen meestal al enkele jaren voor de instroom in de bijstand en houden gedurende deze periode aan. Psychische problemen hoeven echter geen reden te zijn om niet te hoeven voldoen aan de sollicitatie-, re-integratie- en arbeidsplicht. 

Algemeen geaccepteerde arbeid

Als je een bijstandsuitkering ontvangt heb je de verplichting om algemeen geaccepteerde arbeid te accepteren. Dit kan werk zijn dat onder je opleidingsniveau ligt en waarmee je minder verdient dan je gewend bent. Dit geldt ook voor bijstandsgerechtigden die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn, mits het werk niet in strijd is met de mogelijkheden en belastbaarheid.

Re-integratie/participatie-instrumenten

De gemeente kan verschillende instrumenten inzetten om burgers met een bijstandsuitkering te ondersteunen bij het verkrijgen van werk of bij het opbouwen van arbeidsritme en/of werknemersvaardigheden. Veel ingezette instrumenten zijn:

• Scholing
• Sociale activering in de vorm van vrijwilligerswerk
• Stages met behoud van uitkering
• Lage-inkomensvoordeel (LIV)
• Inkomensvrijlating
• Loonkostensubsidie

Besluit & bezwaar

Na de beoordeling door de arts neemt de gemeente op basis van zijn of haar medisch oordeel een besluit. De arts deelt overigens geen medische gegevens maar oordeelt alleen over je vermogen om wel of niet te kunnen werken.

Heeft de gemeente een besluit genomen en ben je het er niet mee eens? Dan kun je bezwaar maken. Dit is een laagdrempelige maar officiële bestuursrechtelijke procedure die binnen zes weken door jou opgestart moet worden. Anders wordt je bezwaar niet in behandeling genomen. Het is verstandig om je bezwaar met iemand te bespreken die thuis is in deze materie, bijvoorbeeld met een jurist sociale zekerheid.

Word je in het gelijk gesteld? Dan kun je de gemaakte kosten (deels) vergoed krijgen, mits je hiervoor een verzoek hebt ingediend. Dit verzoek moet worden ingediend nog voordat er een officiële beslissing is genomen, anders vervalt jouw recht op een vergoeding. Een professionele rechtshulpverlener zoals bijv. een jurist weet hoe dit werkt en zal dit als het goed is op de juiste manier voor je in orde maken.

Sancties

De gemeente mag ingrijpen bij situaties waarbij burgers met een bijstandsuitkering zich niet aan de arbeidsplicht of re-integratieplicht houden. Zo mag de gemeente de uitkering bijvoorbeeld verlagen en in sommige gevallen zelfs helemaal beëindigen.